Pathologie

De forensische pathologie is een medisch expertisegebied inzake postmortaal overlijdensonderzoek binnen de strafrechtketen in Nederland.

De forensisch patholoog verricht, rapporteert en verdedigt forensisch medisch onderzoek in de breedste zin van het woord, alles gericht op waarheidsvinding.

Een forensisch patholoog houdt zich primair bezig met het verrichten van forensisch pathologisch-anatomisch onderzoek aan een geheel lichaam of een deel daarvan, hetgeen inhoudt:

- - - het vaststellen en forensisch apporteren van de doodsoorzaak (cause of death) en het pathofysiologisch mechanisme dat tot de dood heeft geleid;
    - het meewegen van de toedracht (manner of death) door middel van eigen bevindingen op de Plaats Delict (PD) of Plaats van aantreffen van het lichaam of bevindingen die door de politie worden aangeleverd. Het bijwonen van reconstructies is soms noodzakelijk om meer inzicht te krijgen in de ‘manner of death’.

Om dit te kunnen doen is het noodzakelijk dat een forensisch patholoog:

uitwendige en inwendige letsels van het lichaam zelf beoordeelt, interpreteert, rapporteert en de ontstaanswijze en gevolgen van die letsels meeweegt ten aanzien van de doodsoorzaak (letseldeskundige bij een overledene);
macroscopisch en histopathologisch onderzoek doet naar ziekelijke afwijkingen van het lichaam en de betekenis daarvan meeweegt ten aanzien van het overlijden;
relevante informatie uit het medisch dossier en overige relevante informatie bestudeert en meeweegt ten aanzien van het overlijden;
postmortale veranderingen vaststelt en inschatting doet van het postmortale tijdsinterval;
uitwendige en inwendige identiteitskenmerken vaststelt die kunnen leiden tot identificatie van een overledene;
onderzoeksresultaten van aangrenzende deskundigheidsgebieden (zoals radiologisch onderzoek, toxicologisch onderzoek) meeweegt ten aanzien van het overlijden;
onderzoeksbevindingen naar de stand der wetenschap (state of the art) interpreteert en rapporteert;
zo nodig en mogelijk letsels dateert;
voorwerpen/structuren bestudeert en letsels analyseert om uitspraken te doen of en zo ja waarom een bepaald voorwerp een letsel wel of niet kan hebben veroorzaakt;
weefsels differentieert op humane of niet-humane afkomst.

Daarnaast kan de forensisch patholoog, indien nodig, een adviserende en consulterende rol binnen de keten (Openbaar Ministerie, Politie en Forensisch arts) vervullen. Bij twijfel kan de forensisch patholoog meedenken in de besluitvorming van de opdrachtgever (meestal de officier van justitie) tot het gelasten van een forensische sectie en het veiligstellen van sporen. Ook kan de adviserende rol van toepassing zijn bij beslisvorming inzake eventuele orgaandonatieprocedure.

De deskundigenrapportage van een forensisch patholoog heeft een cruciale rol binnen de rechtspraak. Nader toelichten van de onderzoeksbevindingen in multidisciplinair verband met opdrachtgevers, de verdediging of andere expertise gebieden is vaak wenselijk. Het optreden van de forensisch patholoog als getuige-deskundige teneinde de deskundigenrapportage te verdedigen in de rechtbank, op kabinet RC of het gerechtshof is soms noodzakelijk en essentieel om onderzoeksbevindingen nader toe te lichten of vragen te beantwoorden. Het is belangrijk dat de kwaliteit en de veiligheid van het werk wordt bewaakt en het vak wordt onderhouden en uitgedragen door middel van onderwijsmomenten binnen de medische en juridische sector en verscheidene academische centra. Dat houdt de forensisch patholoog scherp en zal de vakinhoudelijke competenties in positieve zin beïnvloeden.

Ook is er mogelijkheid om reeds gedane forensische zaken te her-beoordelen (contra-expertises). Dat kan nationaal en internationaal.

Een bijzonder extra deskundigheidsgebied die door de senior-forensisch patholoog van TMFI Eurofins wordt geleverd is de forensische kinderpathologie. Het verrichten van postmortaal onderzoek op het lichaam van een kind dat (mogelijk) als gevolg van geweld (kindermishandeling) is overleden. Dat onderzoek vraagt om specifieke expertise, hetgeen ook benadrukt wordt in een recent verschenen publicatie in de wetenschappelijke literatuur. De huidige senior-forensisch patholoog van Eurofins TMFI heeft alle daartoe benodigde bevoegdheden en bekwaamheden, zowel internationaal als nationaal opgedaan en heeft samen met een andere collega (die helaas is overleden), gedurende 15 jaren vrijwel alle forensische secties op minderjarigen voor Nederland verricht. Dit onderstreept de theoretische en vooral praktische expertise op dat gebied.

Mogelijke vraagstellingen:

Wat is de doodsoorzaak?
Is er bij dit overlijden sprake van en misdrijf?
Welk(e)voorwerp(en) passen bij het veroorzaakte letsel?
Gaat het om moord of zelfmoord?
Wat is het tijdstip van overlijden?
Passen de letsels van het slachtoffer bij de doodsoorzaak?